Hvernig verður táknmál í framtíðinni?

Heyrnarskert og heyrnarlausu börn á Íslandi er heitið á grein sem Bryndís Guðmundsdóttir ráðgjafi á Heyrnar- og talmeinastöð Íslands skrifar í Morgunblaðið í dag.   Þar beinir hún sjónum á stöðu táknmáls og rittúlks.  Mjög athyglisverð grein.

Í greininni kemur fram að ráðgjafi heyrnarskertra á grunnskólasviði er hættur og enginn hefur verið ráðinn og ekki heldur auglýst eftir því.    Ráðgjafi sinnir upplýsingaþjónustu til skóla vegna kennslu heyrnarsketra, tækni og umhverfisþættir.   Þannig geta kennarar gert betur fyrir heyrnarskertu börnin í almennum skóla.

Bryndís velti fyrir sér hver er staðan á íslensku táknmáli og hver sé stefna íslensk táknmáls, þar sem enginn undir fermingaaldri hefur táknmál sem fyrsta mál.   Bryndís hefur áhyggjur af hvernig verður um þá sem ekki hafa gagn af kuðungsígræðslu og þurfa að tala táknmál.   Bryndís vill gjarnan fá svör frá samfélagi heyrnarlausra um hvað ætli heyrnarlausir að gera til að viðhalda táknmáli sem móðurmál heyrnarlausra.     

Bryndís ræðir um táknmálstúlkun sem er til góðs fyrir heyrnarlausa, en veltir fyrir sér um túlkun fyrir heyrnarskertu sem kunna ekki táknmál, þ.e. rittúlkun.    Táknmálstúlkun og rittúlkun er túlkun á ólíku máli og fyrir ólíkan hóp, þó grunnurinn er túlkun til bættrar aðgengis í þjóðfélaginu.   Félag heyrnarlausra barðist fyrir táknmálstúlkun á sínum tíma þar sem nauðsynlegt er fyrir heyrnarlausa að hafa túlk við ýmsar aðstæður, t.d. hjá lækni eða á fundi og víðar.   Kennt er til táknmálstúlkunar við Háskóla Íslands og þannig hafa táknmálstúlkar útskrifast með háskólapróf í táknmálstúlkun.   Miklar kröfur eru gerðar til táknmálstúlkunar.   Hins vegar hef ég ekki séð neina stefnu í rittúlkun.  Ég held að heyrnarskertir og hagsmunarsamtök þeirra myndu vinna í baráttumálum fyrir rittúlkun og til bættrar skólanáms fyrir heyrnarskertra. Sennilega svara þau grein Bryndísar vegna rittúlks og ráðgjafa í skólanámi fyrir heyrnarskertra. 

Þegar er verið að hugsa um rittúlkur, þá er hægt að sjá dæmi þess að ekkert er textað í beinni útsendingu í sjónvarpi.   Þannig geta rittúlkar verið við störf víðar.