Fyrsta V-bloggið mitt með texta

 

Hér er fyrsta videobloggið mitt sem er tilraun til að blogga á táknmáli og það er með texta.    Það er lítill (CC) neðst á myndskeiðina sem þýðir textun.   Þegar er búið að ýta á CC kemur textinn fram. 

Stuðningshópur fyrir textun á Facebook

Á samskiptasíðunni Facebook hefur verið stofnaður stuðningshópur undir fyrirsögninni "Textun - aðgengi fyrir alla." Síðan var stofnuð í dag en hún er fyrir þá sem vilja sýna stuðning um textun á öllu sjónvarpsefni og á geisladiskum.    Allir eru velkomin að vera með í stuðningshópnum. 

Aðgengi fyrir heyrnarlausa og heyrnarskerta að sjónvarpsefni er mjög lítill á Íslandi og þessu þarf að breyta.

• Fáir innlendir þættir eru textaðir í Sjónvarpinu (aðeins forunnið), en ekkert hjá Stöð2 og Skjár1.
• Fréttir í Sjónvarpinu og Stöð2 eru sent út án texta. 
• Margar íslenskar geisladiskar eru með engan íslenskan texta.

Facebook síðuna má sjá hér.

Árangursleið á að fá textun í Sjónvarpi?

Aðgengi fyrir heyrnarlausra og heyrnarskerta að sjónvarpsefni er mjög lítill á Íslandi.   Það er mikilvægt að bæta úr þessu.    Fáir innlendir þættir eru textaðir í RÚV-Sjónvarpinu, en ekkert hjá hinum stöðvum.  Ég hefði mikinn áhuga á að horfa á Kastljós og Silfur-Egils sem eru endursýndir án texta.   Þessu þarf að breyta. 

Ég hef hugsað mikið um leiðir til að ná textun.   Það þarf að hafa stefnu um þetta mál.   Gera áætlun og leiðir til þess að knýja fram textun.  Það er hægt.    Hér er hugmyndir sem ég hef velt fyrir mér um stefnu.    

1. Stofnun þrýstihóps um textun á sjónvarpsefni, allir sem hafa áhuga á þessu myndi vinna saman að þessu.   Bjóða öllum velkomin og þannig verður hópurinn stór.  
2. Skrifa greinar í blöðum og blogga um þetta.   Veita viðtöl í sjónvarpinu.  Senda fréttatilkynningar. 
3. Gera rök fyrir að textun verði á öllu innlendu sjónvarpsefni.  Heyrnarlausir myndu verða betri í íslensku,  þeir sem heyra ekki nógu vel í sjónvarpi eða eru heyrnarlausir myndu geta lesið textann,  nýbúar myndu læra íslenskuna, hægt er að setja textann á og slökkva hljóðið á almenningsstöðum þannig að það trufli ekki í umhverfinu.    
4. Hafin verður undirskriftarlista á netinu um textun - sem yrði afhent ljósvakafjölmiðlum og þingmönnum.
5. Hefja samstarf við þingmenn um textun og skoða frumvarp um textun.
6. Gera samanburð á textun á Norrænum þjóðum, Bretlandi og í Bandaríkjunum.  Ekki ætti að koma óvart að Íslendingar eru aftast í þessu. 

Þetta er sem ég hef verið að velta fyrir mér.   Nú er árið 2008 og það er skrítið að hugsa til þess að heyrnarlausir hafa barist fyrir því að hafa texta í mörg ár.  Ég man vel eftir á árinu 1984 var enginn texti með eina frétt um heyrnarlausa sem við mótmæltum með undirsskriftarsöfnun sem ég skrifaði í Morgunblaðinu.  Gjarnan væri gott að fá athugasemdir um þetta og hvaða leiðir má ná í þessu?

Verður sett lög um textun?

Á Alþingi hafa umræður verið oft um textun almennt.  Skoðum það aðeins nánar.

Þann 19. maí 2001 var samþykkt þingsályktunartillaga þess efnis að fela menntamálaráðherra að stuðla að því að íslenskt sjónvarpsefni verði textað, eftir því sem við verði komið, til hagsbóta fyrir heyrnarlaust og heyrnarskert fólk.   Hins vegar virðist ekki vera mikill árangur af þessu. 

Frumvarp um textun hafa verið lögð fram á Alþingi þrisvar.   Sú fyrsta flutt í nóvember 2004,  síðar á 132. löggjafarþingi í október 2005 og flutt síðast á 133. löggjafaþingi í febrúar 2007.    Frumvörpin voru vísuð til menntamálanefndar Alþingis.   Hagsmunarsamtök og stofnanir sendu umsögn um frumvörpin til nefndarinnar.    Ekkert kom úr frumvörpin.  Þannig ekki var hægt að afgreiða úr 2. eða 3. umferð.  Svo þetta varð ekkert að lögum, því miður.

Ísland virðist vera í efsta sæti ásamt Noregi síðustu í lífskjaravísitölu Þróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna en stofnunin birtir árlega lista þar sem lagt er mat á lífsgæði í 177 ríkjum skv. frétt úr mbl.is í nóvember 2007.  

Við höfum það mjög gott á Íslandi, en hljótum að spyrja okkur hvað sé að gerast þegar Ísland er með þeim ríkustu löndum í heiminum.   Það er fullur vilji hjá þingmönnum að koma textun í framkvæmd.   Það hefur verið vakin athygli á þessu máli og margar umræður um textunarmálið.  

Textun þarf að setja í lög.    Gera þarf kröfur til allra sjónvarpsstöðva um að texta innlent sjónvarpsefni.  Jafnframt þarf að setja kröfur til kvikmyndaframleiðenda um að setja texta á íslenskum bíómyndum á geisladiskum.  Með tímanum mun textun vera sjálfsagður hluti í rekstri stöðvanna.   Þegar sjónvarpsstöðvar fara að texta, þá verður kostnaður minni.   Eftir BBC í Englandi fór að texta,  fundu aðrir sjónvarpsstöðvar líka þörf að texta.    Þannig að þetta er tíska um aðgengi fyrir alla.   Spurning er bara hvenær verður textun að lögum á Íslandi. 

Bretland: Allt textað í sjónvarpinu

Í vikunni sem leið var ég í Englandi með fjölskyldunni.  Tilefnið var að fagna stórafmæli móður minnar sem varð 75 ára í vikunni.   Við vorum í Cornwall sem er í suðurvesturhluta Englands.  Margt var að sjá þarna.  Merkilegt er að þetta er allt svo gamalt, húsin eru gömul og víða mjög fallegt.  Við leigðum okkur hús og bíl. 

Í húsinu sem við vorum í,  var hægt að sjá sjónvarpsefni úr ýmsum breskum stöðvum. Fréttir úr BBC news var sýndur með texta og líka bíómyndir og þættir.  Sem sagt var allt textað.  Jafnvel í beinni útsendingu.   Fjölskyldan gat notið þess að horfa á sjónvarpsefnið með texta, ekki þurfti að hafa stillt á hávaða og nóg var að stilla hljóðið lágt, þannig allir gátu lesið textann.   Þetta var mjög fínt.    Ég naut þess að horfa á úrslitaleikinn í handbolta frá Ólympíuleikana á sunnudagsmorgni sem var með texta.  Leikur FH og Aston Villa var líka með texta í beinni útsendingu. 

Það sem ég hef talið að Bretar eru íhaldssamir og breyta ekki miklu hjá sér, sem sagt vinstri umferðin er ennþá, þröngar vegir og götur,  rauðar símaklefar og pundið er ennþá í notkun þó Bretland eru í Evrópubandalaginu.   En Bretar hugsa mikið um aðgengi fyrir heyrnarlausa og heyrnarskerta. 

Það er enginn spurning að einhvern tíma verður texti á allt innlent efni á Íslandi.  Spurningin er hvort RÚV, Stöð 2 og Skjár1 ætli að gera það.  Og spurning er líka um hvenær verður það gert.   Á öllum erlendum þáttum og bíómyndum er texti og enginn sé að kvarta yfir kostnaðinn.  Sá kostnaður er sáralítill og það er nauðsynlegt að texta á allt sjónvarpsefni sem er sýnd á Íslandi. 

Kvikmyndin 101 Reykjavík með texta eða ei ?

Um daginn fékk ég lánað kvikmyndina 101 Reykjavík á DVD diski úr bókasafni.   Þetta er íslenskt kvikmynd sem er eftir Baltasar Kormák, byggð á samnefndri skáldsögu eftir Hallgrím Helgason.   Hún var framleidd á árinu 2000.   Á DVD diskinu kom fram að myndin sé með íslenskan texta, enskan texta, norskan texta.  Þetta var stórfínt og hlakkaði ég til að horfa á myndina og valdi íslenskan texta. 

Íslenskur texti:  Í byrjun myndarinnar er sonur og móðir að tala saman á íslensku.   Þá var enginn texti.  Eftir um skamma tíma kemur kona í heimsókn sem tala annað mál en íslensku og kom þá texti.  Síðar fer sonurinn að hitta félaga sína og dettur íslenskur textinn niður.  Það var skrítið.   Svo ég gafst upp og ákvað að skipta um texta yfir á ensku.   

Enskur texti:  Í byrjun myndarinnar er sonur og móðir að tala saman á íslensku.   Þá var texti.  Eftir um skamma tíma kemur kona í heimsókn sem tala annað mál en íslensku og dettur textinn þá niður.  Síðar fer sonurinn að hitta félaga sína og kemur textinn aftur upp.  Það var skrítið.   Svo ég gafst upp og ákvað að skipta um texta yfir á norsku.

Norskur texti:  Í byrjun myndarinnar er sonur og móðir að tala saman á íslensku.   Þá var texti.  Eftir um skamma tíma kemur kona í heimsókn sem tala annað mál en íslensku og er textinn áfram.  Síðar fer sonurinn að hitta félaga sína og er ennþá textinn.  Þá horfði ég á bíómyndina með norskum texta sem var textaður allan tímann.  Sennileg hefð textinn dottið niður ef talmálið væri norska.    

Niðurstaðan:  Myndin er óaðgengileg fyrir heyrnarlausa.  Ef íslenskan er töluð, er ekki boðið upp á íslenskan texta og sömuleiðis ef talmálið er enska eins og kom fram sums staðar á myndinn þá kom íslenskur texti.   Þetta er skrítin hugsun, þar sem ekkert er gert ráð fyrir að heyrnarlausir og heyrnarskertir myndu horfa á myndina.  Hefur enginn mótmælt þessu á sínum tíma?  Það væri fróðlegt að vita hvort nýju myndirnar væru með fullan texta.  Nú er árið 2008 og hugsun er um aðgengi fyrir alla. 

Geta heyrnarlausir horft á myndina Stóra planið?

Ný íslensk kvikmynd Stóra planið verður frumsýnd eftir tvo daga í Sambíóunum Álfabakka, Kringlunni, Keflavík, Akureyri og Selfossi.   Sennilega fara margir og horfa á myndina.  Það er gott að íslendingar eru að framleiða kvikmyndir á Íslandi.  

Mig langar til að fara og horfa á bíómyndina, en ég mun líklegast ekki að gera það.  Af hverju?  Vegna þess að ég er heyrnarlaus og get því miður ekki skilið hljóðið og talið.  Það væri lítið gagn fyrir mig að fara á þessa mynd nema að það sé með texta.   

Eftir að myndin er sýnd í kvikmyndahúsum líður einhvern tími að myndin verður sett á geisladiskum og í sölu í verslunum.  Sennilega verður þessi mynd eins og hver önnur íslensk mynd  óaðgengileg fyrir heyrnarlausa.  Sennilega verður myndin sett með enskum texta á geisladisk, en ekki með íslenskum texta. 

Kvikmyndasjóður Íslands og fleiri styrktarsjóðir þurfa að gera kröfur um að íslenskir kvikmyndir og þættir sem eru styrkt af þeim yrðu með texta.   Að auki er til sjóður Bjargar Símonardóttur sem getur veitt styrk til textunar.     

Það er svo sjaldgæft að íslenskir fræðsluþættir og kvikmyndir séu með íslenskum texta á geisladiskum.  Ég reiknar því með að Alþing setji lög um fyrr og síðar að texti yrði á öllum íslenskum geisladiskum með fræðsluefni og kvikmyndaefni.  Það hlýtur að vera.  Spurning er bara hvenær kemur að því, er það ekki?  

Stóra planið frumsýnd á föstudag

Sunnudagskvöld með Evu Maríu verður með texta

Hér eru góðar fréttir.   Ég hafði samband við Sjónvarpið snemma í þessari viku vegna textaleysis.  Þá minnti ég aðeins um að það mætti texta meira í Sjónvarpinu.   Ég benti á að fyrsta skrefið í aukin textun væri að sýna þáttinn "Sunnudagskvöld með Evu Maríu" með texta.    Sjónvarpið mun gera það.  Þátturinn verður sýndur með texta í fyrsta skipti næstkomandi sunnudagskvöld 16. mars.   Þátturinn er endursýndur seint um kvöldið og daginn eftir.  Það verður líka með texta og verður svo áfram.    Þetta er viðtalsþáttur sem umræðuefni getur verið margvísleg og forvitnileg.   Þetta er mjög ánægjuleg þróun og gott að sjá að textun yrði meiri og má vera miklu meira.   Það er líka gaman að segja frá að þátturinn "Jörðin og náttúruöflin" verður með texta líka. 

Hér er hægt að sjá hvað er í boði með texta á 888 hjá Sjónvarpinu. 

Spaugstofan: Gleymdist að setja texta á í útsendingu?

Í gærkvöldi horfði ég á Spaugstofuna.   Ekkert var texti á 888 eins og var auglýst.  Maður skilur ekkert í þessu.  Hvað gerðist þarna?  Bilaði textavélin ?  Gerðist eitthvað í útsendingu?   Gleymdi útsendingarstjóri að setja textann á í útsendingu?   Hægt er að spyrja alls konar spurningar en því miður veit maður ekki hvað gerðist í raun og veru.      

Stundum kemur fyrir í útsendingu Spaugstofuna að kemur enginn texti og það hefur komið fyrir einstökum sinnum í útsendingu Spaugstofunnar á laugardagskvöld.   Í dagskrárskjölum er þetta auglýst textað á 888.   Annað dæmi er um að Dæmi má segja að þátturinn byrjar, og þá kemur enginn texti fyrr en eftir um 10 mínútur.  Eða að texta vantar allan þáttinn, en þegar þátturinn er endursýndur daginn eftir á sunnudegi, þá kemur texti allan tímann.   Getur verið að það gleymdist að setja texta á útsendinguna?  

Í lok þættar kemur fram hluti af upptökur sem voru ekki notað í þættina og ekki er texti á þeim.  Þetta er skrítið en samt heyrir maður hljóðið í þeim. 

Það er mjög mikilvægt að ef á að heyrast hljóð og íslenskt tal, þá verður að vera textað.  Ef hljóðið dettur út í eina mínútur er útsendingin stöðvuð og spiluð aftur.   Það er svolítið mismunun hvort maður ætlar að hlusta eða lesa textann.   Ég hef því miður ekki þann val að geta hlustað og er það ekki heldur mín ákvörðun.  

Á að texta á öllum íslenskum sjónvarpsstöðvum?

Textun á innlendu efni í sjónvarpi gagnast því heyrnarlausum, heyrnarskertum, eldri borgurum og fólki af erlendum uppruna, sem bæta vill íslenskukunnáttu sína. Einnig er talið að textun innlends efnis ýti mjög undir bætta lestrargetu heyrnarlausra og heyrnarskertra barna og unglinga.  Eins og flestir vita hafa heyrnarlausir mjög takmarkaðan aðgang að íslensku fréttaefni, umræðuþáttum, barna- og menningarefni, þar sem það er allt á íslensku og mest af því er ótextað.

Fyrir 14 árum eða í desember 1993 fékk Sjónvarpið í hendur tæki sem gerir þeim sem hafa sjónvarp með textavarpi kleift að kalla fram texta neðanmáls á íslensku með því að velja síðu 888 í textavarpinu.  Textun á 888 hófst í lok desember 1993.   Það er  umhugsunarvert að tækni sé betra en textun er lítið í dag eins og er.    

Ef við skoðum hina íslensku sjónvarpsstöðva á Íslandi, þ.e. Aksjón, Omega Sirkus, Skjár einn, Stöð 2 og Sýn, er engin textun á innlendum þáttum hjá þeim og eru þau ekki með textunarvél eins og Sjónvarpið er með.  Það er mjög skrítið að sjá til þess að þróun hefur ekki verið neitt hjá þeim.    Ég vonast til þess í framtíðinni verður öll íslenskt efni sýnt með texta.  

Eitt sem allir sjónvarpsstöðvar þurfa að gera:   Setja markmið um textun og stefna að því að texta allt.   Það kostar ekki mikið - en aðgengi stendur ofar.