Að heyra nægilega vel til að fá ökuskírteini

Ég var með gamalt ökuskírteini og þurfti að endurnýja svo ég gæti keyrt erlendis á þeim skírteini.   Ég fór að skoða á vefnum um útgáfu ökuskirteinis.  Þar rakst ég á reglugerð um ökuskírteini nr. 501/1997.  

1. Í reglugerðinni í 21. grein kom meðals annars fram ...

Ökuskírteini má aðeins veita þeim sem sér og heyrir nægilega vel og er að öðru leyti nægilega hæfur andlega og líkamlega. Nánari ákvæði um heilbrigðisskilyrði til að öðlast ökuskírteini koma fram í II. viðauka.

2. Í viðauka II kemur m.a. fram ...

B. Heyrn.
Gefa má út eða endurnýja ökuskírteini fyrir umsækjendur eða ökumenn í hópi 2 á grundvelli álits þar til bærs læknis. Við læknisskoðun skal tekið tillit til möguleika á leiðréttingu.

3. Í viðauka V, er rætt um tilhögun ökuprófs og þar kemur m.a. fram ...

Próftaka sem vegna sérstakra ástæðna, sem leggja skal fram gögn um, svo sem lesblindu, heyrnar- eða málleysis eða þess að harm á að öðru leyti erfitt með að tjá sig, getur ekki gengist undir venjulegt skriflegt eða munnlegt próf má vísa í sérstakt próf þar sem prófdómari eða annar tilkvaddur aðstoðarmaður, þó ekki ökukennari, veitir aðstoð við að leggja fram spurningar eða koma svörum á framfæri.   

Fram til ársins 1964 máttu Döff ekki aka bíl eða hafa ökupróf á Íslandi.   Eftir 1964 fengu Döff bílpróf eins og hver aðrir.  Alls staðar í heiminum hafa Döff bílpróf með góðum árangri og eru með þeim betri ökumenn,  þar sem Döff nota sjónina meira.   

Óljóst er í reglugerðinni um hvað þýðir "heyrir nægilega vel".     Ég veit ekki hvernig læknir getur metið að Döff heyrir nógu vel til að fá ökuskírteini eða hvernig getur hann lagt mat á því að Döff fengi ökuskírteini eða getur læknir ekki mælt með Döff fengi ökuskírteini vegna þess að hann er heyrnarlaus.   Flestallir Döff eru líkamlega hæfir og andlegir til aksturs bifreiða.  Einnig er óljóst hvað er átt við "möguleikar á leiðréttingu" í reglugerðinni í viðaukanum II.    Ekki kemur fram í reglugerðinni skilgreining á hópi 2 undir liðnum B. Heyrn í II. viðauka, né skilgreining á hópi 1 undir sömu lið.   Í viðaukanum V um ökupróf þyrfti að vera táknmálstúlkur þegar Döff eru að taka próf.  Hver sem er, getur ekki verið túlkur fyrir Döff eða heyrnarskerta í prófinu.   Hvernig getur prófdómari metið prófið ef hann skilur ekki táknmál og hvernig getur Döff tekið próf ef einhver aðstoðarmaður sem kann ekki táknmál er að reyna að túlka.  Og Döff eru ekki mállausir.  

Er þessi reglugerð komin til ára sinna eða gölluð?  Eða gleymdist að skoða þetta betur og leiðrétta í takt við tímann?  

Málþing Heyrnarhjálpar: Slakt aðgengi fyrir heyrnarskertra

Félagið Heyrnarhjálp hélt málþing í dag um aðgengismál heyrnarskertra og heyrnarlausra.   Málþingið var með fullt aðgengi, þ.e. rittúlkun var í boði,  táknmálstúlkun og tónmöskvi til staðar.    Á málþinginu var rætt um aðgengi fyrir heyrnarskertra og heyrnarlausra og hver sé staðan í dag.    Á málþinginu kom fram um að 10% til 12% þjóðarinnar eða vel yfir 30 þúsund manns eru með heyrnarskern á einhvern hátt og hafa því ekki fullan aðgengi að þjóðfélaginu.  

Textun íslensks efnis í sjónvarpi, myndböndum og kvikmyndum.  Þar kom fram að Sjónvarpið er með textun á fáum innlendum þáttum, ekkert í beinni útsendingu sem er oft endursýnt og þá ekki með texta.   Einnig eru aðrir sjónvarpsstöðvar á Íslandi með "Núll" textun á innlendum þáttum.  Einnig kom fram að lítið sem ekkert er textað á íslensku á íslenskum kvikmyndum í kvikmyndahúsum nema ein stök kvikmynd.  Og það er farið aðeins að aukast á textun á íslensku á geisladiskum en það er mjög lítið í dag en yfirleitt eru þau með texta á ensku.  Sjónvarpsstöðvar hafa gefið út geisladiskar af vinsælum íslenskum þáttum, því miður ótextað.    Á málþinginu kom ein framleiðandi kvikmynda og myndbanda og hún sagði að mikill kostnaður fylgir að texta á íslensku þar sem senda þurfti kvikmyndir til útlanda til textunar en ætlaði að koma því til Félags kvikmyndagerðamanna um að auka textun sem er fagnaðarefni.    

Á málþinginu kom fram að rannsókn sem danska rannsóknarstofnunin í félagsfræði (Socialforskningsinstitutet) gerði eru tengsl heyrnarskertra við vinnumarkaðinn veikari en tengsl annarra.  Samkvæmt niðurstöðu úr þessari könnun, eru meiri líkur á að heyrnarskertir verði atvinnulausir, fari á eftirlaun eða örorkubætur sem er kostnaðarsamt fyrir þjóðfélagið. Sé þessi kostnaður umreiknaður á íslenska þjóðfélagið er hann 1,5 til 2 milljarða á ári vegna framleiðslutaps. Bæði þeir heyrnarskertu og þeir sem hafa fulla heyrn eru álíka ánægðir með vinnuna en þeir heyrnarskertu finna oftar fyrir lélegu sambandi við vinnufélagana. Þeir eru ekki jafn ánægðir með andann á vinnustaðnum og þeir eru þreyttari í lok vinnudags. Heyrnarskertir á eftirlaunum eða örorkubótum hafa ekki sömu afstöðu og aðrir til vinnunnar og þeir áttu auðveldara með að draga sig í hlé og hætta að vinna.

Fjallað var um tónmöskva.  Tónmöskvi er einfalt mögnunartæki sem bætir mjög aðgengi heyrnarskertra að umræðum í opnu rými. Hann sendir frá sér hljóð með rafsegulbylgjum í innbyggðan móttakara í heyrnartækjum.   Það kom fram að þrátt fyrir að skýrar reglur sé um tónmöskva í öllum samkomuhús (sæti fleiri en 50 manns) eru aðeins um helmingur kirkja í Reykjavík með tónmöskva.  Einnig kom fram að skólar eru ekki skyldaðir til þess og brotalöm á því að samkomuhús hefði tónmöskva eða/og það sé kveikt á því.    

Rætt var um rétt einstaklinga til túlkunar.   Nokkrir notendur komu fram og sögðu frá sinni reynslu.  Heyrnarskertir sem hafa íslensku að móðurmáli, hafa lítið val um hvers konar túlkun þau vilja fá.  Ef þau skilja ekkert táknmál, geta þau haft rittúlk, en það er bara ein starfandi rittúlkur á Íslandi.   Ekkert sjóður er til að greiða fyrir rittúlkinn og því hafa heyrnarskertir þurft að greiða úr sínum vasa til að fá rittúlk.   Einnig kom fram að táknmálstúlkar eru líka fáir og anna ekki eftirspurn.   Mest er túlkun í skólunum og vegna daglegs lífs hjá heyrnarlausrum.  Þau vilja fá val um hvort má nota táknmálstúlkun eða rittúlkun.    Mér finnst sjálfsagt að heyrnarskertir fái val um hvers konar túlkun þau vilja eins og er gert á Norðurlöndum.  Ekkert á að vera kvóti á túlkun eða hömlur á því. 

Að lokun flutti formaður Félags Heyrnarhjálpar yfirlit um aðgengi fyrir heyrnarskerta í dag. Fleiri erindi voru rætt á málþinginu sem yrði of löng skrif hjá mér í þessari blogg og læt ég það bara nægja. 

Félagið Heyrnarhjálp varð 70 ára síðastliðið haust og í því tilefni gáfu þau út veglegt afmælisrit, þar sem margt fróðlegt var í því, t.d.  fræðsla um heyrnarskerðingu, rittúlkun, viðtöl við heyrnaskerta einstaklinga og mikilvægi textunar á íslensku sjónvarpsefnis.

Af þessu er ljóst að aðgengi fyrir heyrnarlausra og heyrnarskertra er ekki gott á Íslandi.   

Sjálfstætt starfandi talmeinafræðingar sögðu upp samningi við TR

Í fréttum ruv.is í gær kom fram að móðir tveggja heyrnarlausra barna greiðir tæpar 38.000 krónur á mánuði fyrir þjónustu talmeinafræðinga. Fyrir einu ári borgaði hún tvöfalt minna.

Talmeinafræðingar sögðu upp samningi við Tryggingastofnun haustið 2007 og í kjölfar hækkaði gjaldskráin þeirra. Deilan talmeinafræðinga við Tryggingastofnun er afar flókin er sagt í fréttinni.

Talmeinafræði er löggilt starfsheiti, þeir sem hafa fengið leyfi frá Heilbrigiðsráðuneytinu geta einir starfað sjálfstætt sem talmeinafræðingur. Talmeinafræðingar vinna í nánu samstarfi við kennara, lækna og aðrar uppeldis-og heilbrigðisstéttir. Talmeinafræðingar og talkennarar beita mismunandi aðferðir sem er eintaklingsbundið og byggist á nákvæmri greiningu. T.d. getur verið að styrkja talfæri, leiðrétta framburð, lagfæra tunguþrýsting, draga úr raddvandamálum, draga úr stami og draga úr þvoglumæli.

Frétt frá ruv.is

Heyrnarlaus og saklaus í fangelsi í 18 ár í Noregi

Norðmenn eru hneykslaðir.  Fritz Moen sem er heyrnarlaus maður sat í fangelsi í 18 ár fyrir tvö morð, sem hann framdi ekki.   Árið 1978 var hann dæmdur í 20 ára fangelsi.   Árið 2006 viðurkenndi annar maður á dánarbeði um að hann væri sekur um morðin tvö.  En þar áður vaknaði grunur um að að Fritz sé saklaus og unnu tveir lögfræðingar hans um að mál hans yrði tekið upp sem var samþykkt.

Í ljós kom að æpt og öskrað var á Fritz við yfirheyrslur, sem leiddi til að Fritz játaði á sig morðin tvö, af því hann var skelfingu lostinn og játað af einskærum ótta.  Fritz fékk ekki táknmálstúlk við réttarhöldin og var þetta eins og þoka fyrir honum og greinilega mannréttindi brotin á honum.  Fritz var svo sýknaður fyrir annað morð árið 2004 og svo hitt morðið árið 2006.   En Fritz dó árið 2006.   Blessuð sé minning hans.

Frétt hér frá Noregi.

Norskir dómarar hugsanlega fyrir ríkisrétt